Қоңырауға тапсырыс беру
2021 жылдың 19-25 қарашасы. Тамақтану және арнайы диеталық өнімдер комитеті (CNFSDU) алғаш рет виртуалды 42-ші сессиясің өткізді. Алдын ала, Қазақстанның төрағалығымен Еуропа өңіріне мүше елдердің сессияға дейінгі онлайн кеңесі өтті. Сессияға ЕО, Португалия, Ұлыбритания, Солтүстік Македония, Швейцария, Венгрия, Дания, Швеция, Норвегия делегациялары қатысты. Елдер өз ұстанымдарын білдірді.
Комитеттің қарауына "Кодекс Алиментариус" Комиссиясына мүше елдер арасында қағидаттық келіспеушіліктері жоқ және бірінші жылдан астам талқыланып келе жатқан құжаттардың жобалары енгізілді:
Жоғарыда көрсетілген құжаттар бойынша шешімдер Комитеттің 42-ші сессиясының есебінде көрсетілген.
29 қараша-3 желтоқсан 2021 жыл. Еуропалық Комиссия Қазақстан Кодекс Алиментариус тобымен бірлесіп "Better training for safer food" атты оқыту онлайн семинары өткізді. Семинарға Қазақстан, Қырғыз Республикасы, Солтүстік Македония, Словения, Армения, Молдова Республикасы, Грузия, Сербия және басқа да еуропалық аймақ елдері қатысты. Семинарды құттықтау сөзімен ҚР Денсаулық сақтау вице-министрі Е.А. Қиясов, Еуропалық Комиссия бөлімшесінің басшысы Золтан Сомогий ашты. Дәріскерлер Кодекс бойынша Ұлттық үйлестірушілер (ГФР, Нидерланды), сондай-ақ Кодекс ГФР және Францияның байланыс тұлғасы. Кейбір дәріскерлердің Кодекстің бейінді комитеттерінің қабылдаушы Тарап Хатшылығында жұмыс істеуі, Кодекстің Атқарушы комитетінің жұмысына қатысуы және Комиссия шеңберінде үлкен жұмыс тәжірибесі болуы маңызды. 5 күн бойы дәріскерлер презентация жасап, жұмыстың қыр-сырын түсіндірді, семинарға қатысушылардың сұрақтарына жауап берді. Сондай-ақ ойын түрінде шоколад және шоколад өнімдері жөніндегі Кодекс Комитетінің сессиясына еліктеу жүргізілді, онда семинарға қатысушылар қойылған міндеттер шеңберінде елдік ұстанымдарды негіздей отырып сөз сөйледі.
«Алиментариус Кодексі» Комиссиясының Атқарушы комитетінің 81-ші сессиясы өз жұмысын ағымдағы жылдың 28 қазаны мен 5 қарашасы аралығында өткізді.
Codex Alimentarius комиссиясының Атқарушы комитетінің 81-ші сессиясына қатысушыларды құттықтай отырып, ДДСҰ Бас директорының көмекшісі Наоко Ямамото өткен жыл Күн тәртібінде тамақ қауіпсіздігі мен дұрыс тамақтанудың шешуші орны мен рөлін, сондай-ақ бірге және серіктестікте қол жеткізуге болатын маңызды нәтижелерді, көрсеткенін айтты. «Кодекске келетін болсақ, сіз оның стандарттары мен нұсқауларының тұтынушылардың денсаулығын жақсарту және әділ сауданы сақтай отырып, тамақтануды жақсарту үшін азық-түлік қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз етудегі маңызды рөлін жақсы білесіз».
Codex Alimentarius комиссиясының төрағасы Гилерме Да Коста, Бразилия, қабылдаушы елдердің пандемия кезінде куә болған керемет ынтымақтастығы мен серіктестігіне назар аударып, олардың Кодекске адалдығын көрсетті. «Біздің қоғам осы соғыс кезінде әлемге тап болған үлкен бірлік ретінде көрінді», - деді ол.
Алиментариус кодексі бүкіл әлемде тамақ өнімдерінің ең жақсы және әділ саудасын қамтамасыз ете алады. Ғылыми негізделген стандарттар нарықтарға шығу мүмкіндігін, ашықтық пен экономикалық дамудын қамтамасыз етеді. Әділ сауда қатынастары кедейлік пен аштықты жоюға ықпал етеді, өнімді жұмыспен қамтуға және жұмыс орындарын құруға ықпал етеді. «2030 жылға дейінгі Тұрақты даму мақсаттарына жету үшін ешкімнің артта қалмауын қамтамасыз ету-бұл біздің міндеттеріміздің бірі», - деді ол.
Атқару комитетінің мүшелеріне Жер шарының 7 аймағы, Алиментариус Кодексі Комиссиясының 6 үйлестіру комитеті болып кіреді.
Еуропалық аймағы Еуропа мүшесі Николас Шульц (Германия), оның Еуропалық Одақ пен Финляндиядан кеңесшілері, сондай-ақ Қазақстаннан өңірлік үйлестірушісі Найля Қарсыбекова қатысты.
CCRVDF шеңберінде өсу гормоны – Зилпатерол гидрохлориді туралы кодекстің құжаттарына, Қағидаттар туралы декларацияға, 2020-2021 жж. арналған өңірлік үйлестірушінің есептерінде және т. б. елеулі түзетулер енгізіп, Еуропалық топ атқару комитетінің жұмысына белсенді қатысты.
Кодекс отбасы «Алиментариус Кодексі» Комиссиясының 44-ші сессияда жауапты жұмысты күтуде.
4-5 қараша 2021 ж. Беларусь Республикасының мүдделі ұйымдарына арналған Кодекс Алиментариус институционалдық құрылымын шолу бойынша онлайн семинар өтті.
ФАО-ның Еуропа және Орталық Азия бойынша Өңірлік кеңсесінің азық-түлік қауіпсіздігі және тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі офицері Мэри Кенни және «Кодекс Алиментариус» Комиссиясының ФАО/ДДҰ Еуропа бойынша Үйлестіру комитетінің төрайымы Н.М.Карсыбекова құттықтау сөз сөйледі.
Қазақстан Республикасы Алиментариус Кодексінің ұлттық құрылымының қызметкерлері «Кодекс Алиментариус» Комиссиясының құрылымын, оның қосалқы органдарын зерделеу, құжаттарды жіктеу және оларды әзірлеу қадамдары, рәсімдік жинақтың негізгі ережелерімен танысу сияқты мәселелерді қамтитын баяндамалармен сөз сөйледі.
Семинарға денсаулық сақтау, ауыл шаруашылығы министрліктерінің, гигиена ғылыми-практикалық орталығының, бейінді жоғары оқу орындарының, Беларусь Республикасының стандарттау жөніндегі мемлекеттік комитетінің, Республикалық гигиена, эпидемиология және қоғамдық денсаулық сақтау орталығының, «Белгоспищепром» тамақ өнеркәсібі мемлекеттік концернінің және т.б. мамандары қатысты.
2021 жылғы 3-5 қараша аралығында қатерлерді бағалау (GHP, GMP, HACCP) және Алиментариус Кодексі стандарттары негізінде тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша өңірлік оқыту вебинарлары циклы шеңберінде өткізілетін қорытынды онлайн вебинар өтті.
Вебинардың бірінші күні Қазақстан Алиментариус кодексінің тобы «Кодекс Алиментариус» Комиссиясының, оның қосалқы органдарының және қабылданатын халықаралық стандарттардың рөлін ұсынды.
«Бірыңғай денсаулық» тәсілін енгізу бойынша ДДҰ елдік кеңсесінің кеңесшісі ФАО және ДДҰ әзірлеген тамақ өнімдерін бақылау жүйесін бағалау құралдарын ұсынады.
Қалған күндері Ұлттық сараптама орталығының жаттықтырушылары вебинар қатысушыларына НАССР жүйесін және GHP және GMP тиісті гигиеналық тәжірибелерін енгізу арқылы тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету негіздерін ұсынды.
2021 жылғы 1 қараша. ҚР ДСМ санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің орынбасары Н.О. Садвакасов, сондай-ақ Кодекс Алиментариус тобы (бұдан әрі-КАТ) ДДҰ және Орталық Азия Өңірлік кеңсесінің азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі сарапшысы Питер Хойсковпен жұмыс кездесуіне қатысты.
ФАО/ДДҰ Еуропа бойынша Үйлестіру комитетінің "Кодекс Алиментариус" Комиссиясының Өңірлік үйлестірушісі Н.М. Қарсыбекова ФАО/ДДҰ Траст қоры жобасының шеңберіндегі 2021 жылғы іс-шаралардың орындалуы туралы презентация ұсынды. Іс-шараларды өткізу қорытындысы бойынша негізгі нәтижелер, ФАО/ДДҰ Еуропа бойынша Үйлестіру комитетінің "Кодекс Алиментариус"Комиссиясының 32-ші сессиясын дайындау талқыланды.
ДДҰ сарапшысы Питер Хойсков жобаны алға жылжытуда оң ілгерілеуді атап өтті.
Н.О.Сәдуақасов 2022-2023 жылдарға арналған ГКТ-ны қаржыландырудағы проблемаларды атап өтті, сонымен қатар, ҚР ДСМ СЭБК елдегі Кодекс Алиментариус мәселелері бойынша жұмыс қарқынын төмендетуге ниетті емес.
ДДҰ сарапшысы Питер Хойсков Қазақстандағы Кодекс Алиментариус мәселелері бойынша қолдау көрсету жөнінде ҚР Үкіметіне ресми хат жолдауға жәрдемдесуге уәде берді.
Микробқа қарсы препараттарға төзімділік жөніндегі Кодекстің арнайы үкіметаралық мақсатты тобының (бұдан әрі – TFAMR08) сегізінші сессиясы 2021 жылғы 4-9 және 13 қазан аралығында виртуалды форматта өтті, 2021 жылғы 16 қазанда есеп қабылданды.
Қазақстан Еуропа Кодексінің үйлестіру комитетінің өңірлік үйлестірушісі ретінде 2021 жылғы 30 қыркүйекте Еуропа Кодексінің үйлестіру комитетіне мүше елдермен алдын ала онлайн сессия өткізді.
Өткізілген алдын-ала сессиялардың және TFAMR08 негізгі қарастырылған құжаттары:
Қызу талқылауды тудырған негізгі мәселе терапевтік қолдану болды, ол дәстүрлі емдеумен қатар микробқа қарсы препараттарды профилактикалық қолдануды да қарастырды.
Алдын ала онлайн сессияда қатысушылар Еуропа өңірінің барлық мүшелерінен микробқа қарсы препараттарға төзімділік мәселелері бойынша жалпы құжат жобасын әзірлеу туралы шешім қабылдады.
TFAMR08 микробқа қарсы тұрақтылық мәселесінің кідірмейтіндігін атап өтті, өйткені ол бүкіл әлемде тез тарала бастады, барлық мәселелер бойынша консенсусқа қол жеткізудің маңыздылығы атап өтілді.
ЕО, Ресей Федерациясы, Канада, Қазақстан және басқа да қатысушылар "терапевтік пайдалану" анықтамасында үйлестіру мақсаттарына қайшы келетін тұжырымдама ретінде "кейбір ұлттық заңнамаларға немесе юрисдикцияларға" сілтеме жасау туралы ескертулер алды.
TFAMR08 қорытындысы бойынша құжаттардың жобаларын қабылдау мүмкіндігі үшін Codex Alimentarius комиссиясының 44-ші отырысына жіберу туралы шешім қабылданды.
2021 жылғы 6-8 қазанда Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитеті ҚР ДСМ СЖСК "Ұлттық сараптама орталығы" ШЖҚ РМК және Қазақстан Алиментариус Кодексі Тобымен бірлесіп "Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Кодекс Алиментариус Халықаралық стандарттар". Семинар тыңдаушылары Нұрсұлтан қ., Солтүстік Қазақстан, Қарағанды, Павлодар, Ақмола, Қостанай облыстарының ҚР ДСМ СЭБК, ҚР АШМ МИК, ҚР АШМ ВБҚК аумақтық бөлімшелері, ҰСО филиалдары және жергілікті тамақ өнімдерін өндірушілер болды.
Семинарда баяндамашылар қатерлерді бағалау (GHP, GMP, HACCP) және Кодекс Алиментариустің стандарттары негізінде тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша сөз сөйледі.
Семинардың бірінші күні халықаралық стандарттарға арналды, онда Кодекс Алиментариус тобының қызметкерлері "Кодекс Алиментариус" Комиссиясының рөлі, халықаралық стандарттарды әзірлеу кезеңдері, елдік және өңірлік нюанстар мен ерекшеліктер туралы материалдар ұсынды.
ДДҰ елдік кеңсесінің кеңесшісі ФАО және ДДҰ әзірлеген тамақ өнімдерін бақылау жүйесін бағалау құралдарын пайдалана отырып, "бірыңғай денсаулық" қағидаттарын енгізу тетіктері туралы айтып берді.
Қалған күндер Ұлттық сараптама орталығының жаттықтырушыларына арналды, олар GHP және GMP гигиеналық тәжірибесінің негіздерін, НАССР жүйесін енгізу негізінде тамақ өндірісіндегі қауіпсіздікті қамтамасыз етті.
15 қазан 2021 ж. «Кодекс Алиментариус мәселелері бойынша орнықты ұлттық әлеуетті құру» жобасын іске асыру үшін Кодекстің түрлі платформаларында Ұлттық сарапшыларды жұмыс дағдыларына оқыту бойынша онлайн режимінде оқыту семинары өткізілді.
«Кодекс Алиментариус» Комиссиясының Еуропа бойынша ФАО/ДДҰ үйлестіру комитетінің төрайымы Н.М.Қарсыбекова құттықтау сөз сөйледі.
Семинар бағдарламасына сәйкес Кодекс Алиментариус тобының сарапшылары Кодекспен пайдаланылатын платформалар, олардың маңызы туралы жалпы ақпарат берді. Электрондық платформаларда пайдаланушылардың түрлері бөлінген, әрқайсысының функционалдығы және олардың жауапкершілік шаралары анықталған. Бұл ақпарат Ұлттық сарапшыларға электрондық платформалардың жұмысын түсіну, комиссияның мүше елдерінің ұлттық сарапшыларының инклюзивтілігін қамтамасыз ету үшін Кодекстің түрлі электрондық құралдарының мақсаттары үшін қажет.
Семинар соңында Ұлттық сарапшыларға қатысқаны туралы сертификаттар табысталды.
2021 жылғы 7 қазанда Кодекс Алиментариус тобы "Кодекс Алиментариус" Комиссиясының (бұдан әрі-ККА) еуропалық аймағына мүше елдердің ККА төрағасының орынбасары лауазымына кандидаттармен (доктор Аллан Азегеле (CCAFRICA, Кения), Диего Варела мырза (CCLAC, Чили) және Радж Раджасекар мырза (CCNASWP, Жаңа Зеландия)) бейресми кездесуін ұйымдастырды.
Кездесу Еуропалық аймақтың Өңірлік үйлестірушісі Н.М.Қарсыбекованың төрағалығымен өтті. Кандидаттардың ҰБК төрағасының орынбасары лауазымындағы алдағы жұмыстың миссиясы мен көрінісі туралы мынадай бағыттар бойынша баяндамалары тыңдалды:
Кездесуге 43 мүше ел, сондай-ақ Еуропалық Одақ қатысты. Кездесуге қатысушылар сұрақтар қойып, оларға 3 үміткерден толық жауаптар алды.
Өңірлік үйлестіруші Н.М. Қарсыбекова еуропалық аймақтың барлық мүшелерінің атынан үміткерлерге ККА-ның 44-ші сессиясында өтетін алдағы сайлауда табыс тіледі.
2021 жылғы 24 қыркүйекте Кодекс хатшылығының қатысуымен Еуропа өңірінің "Кодекс Алиментариус" Комиссиясының мүше елдер мен бақылаушы ұйымдардың бейресми кеңесі өтті.
Кеңесте комиссияның виртуалды 44-ші сессиясын өткізу мәселелері, CCEURO'32 гибридті форматта өткізу мүмкіндігі, CCEURO-ның келесі төрағасы лауазымына елдің кандидатурасы талқыланды. Кеңеске қатысушылар арасында Кодекстің қолданыстағы виртуалды комитеттерінің жұмысына қатысу мүмкіндігі, өткізу форматы және т.б. тақырыптарда сауалнама жүргізілді.
Спикерлер ретінде "Кодекс Алиментариус" Комиссиясының ФАО/ДДҰ Еуропа бойынша Үйлестіру комитетінің төрайымы Н.М. Карсыбекова, Кодекс Хатшылығының өкілдері, Комиссия төрағасына кандидат Стив Уерн, сондай-ақ Германияның байланыс нүктесі Анна Бьютинг сөз сөйледі. Спикерлер қатысушылардың сұрақтарына жауап берді, кейбір ұстанымдар бойынша түсініктеме берді, пікір алмасты. Кеңес орыс және ағылшын тілдерінде өтті.
Пестицидтер қалдықтары жөніндегі комитеттің (бұдан әрі – CCPR52) 52-сессиясы 2021 жылғы 26-30 шілде аралығында виртуалды режимде өтті. Сессия есебінің қабылдануы 2021 жылғы 3 тамызда өтті.
Қазақстан Еуропа бойынша Кодекстің үйлестіру комитетінің өңірлік үйлестірушісі ретінде 2021 жылғы 23 шілдеде Еуропа бойынша Кодекстің үйлестіру комитетіне мүше-елдермен алдын ала сессия өткізді. ЕО шеңберінде қолжетімді ақпаратты ескере отырып, карбендазим мен тиофанат-метил және басқа пестицидтердің токсикологиялық қасиеттері мен қалдықтарының ең барынша рұқсат етілген деңгейін (бұдан әрі – БРЕД) қайта бағалау жалғасып жатқандығы туралы ақпарат ұсынылды. Азық-түлік пен жемшөптің жіктелуін қайта қарау кезінде май мен ет анықтамаларын нақтылау туралы ұсыныс ұсынылды. Сондай-ақ, ет талдауынан бұрын сүйектерді алып тастау керек екенін қосымша нақтылау ұсынылды, өйткені БРЕД сүйексіз өнімдерге орнатылады.
CCPR52-де MDOW жобалары бойынша азық-түлік пен жемшөптегі 43 пестицид туралы келісімге қол жеткізілді, 22 пестицидті қайтарып алу ұсынылды. Сондай-ақ, отырыста «Жануарларға арналған негізгі жем" С-класындағы және «Өсімдіктен алынатын өңделген тамақ өнімдері» D-класындағы азық-түліктер мен жемшөптердің қайта қаралған жіктелімдері талқыланып, одан әрі бекіту үшін мақұлданды.
Алынған ескерутлер бойынша пысықтау және Алиментариус Кодексі Комиссияның 44-ші отырысына ұсыну мақсатында Қаралмайтын және халық денсаулығына қауіп төндірмейтін құрамалардың өтініші бойынша басшылық айналымы бойынша басшылықтың жобалық құжатының жобасы бойынша электрондық жұмыс тобы қайта жалғастырылды. Сондай-ақ, электрондық жұмыс топтарын келесі құжаттарды пысықтау бойынша:
12 шілдеде 2021 ж. Қазақстан Ветеринария бойынша стандарттау жөніндегі сарапшы З. ф. Шариповтың төрағалығымен Еуропа жөніндегі Кодекстің үйлестіру комитетіннің (бұдан әрі-CCEURO) мүше елдермен алдын ала сессия өткізді. Бұл алдын ала сессия Тамақ өнімдеріндегі ветеринариялық препараттардың қалдықтары жөніндегі кодекс комитетінің алдағы 25 – ші сессиясына (бұдан әрі-CCRVDF25) дайындық шеңберінде өткізілді. Іс-шараға сегіз елден, сондай-ақ Еуропалық одақтан, 17 қатысушы қатысты. Алдын ала сессияда ірі қара малға арналған зилпатерол гидрохлоридінің (бұдан әрі – зилпатерол) ең барынша рұқсат етілген деңгейін (бұдан әрі – БРЕД) белгілеу мәселесі белсенді талқыланды. Бұл мәселе Еуропалық аймақ үшін басым мәселе болып табылады және бұрын CCEURO-ның 30-шы және 31-ші сессияларында талқыланған. Талқылау қорытындысы бойынша қатысушылар зилпатерол да жататын осындай заттар үшін өсу стимуляторларын пайдалануға және БРЕД орнатуға қарсы бұрынғы ұстанымын сақтау туралы ортақ пікірге келді.
CCRVDF25 2021 жылғы 12-16 шілде аралығында өтті. Сессия қорытындысы бойынша есеп 2021 жылғы 20 шілдеде қабылданды.
Талқылау қорытындысы бойынша CCRVDF25 қатысушылары қолданыстағы жануарларды азықтандыру нормаларының кодексі (CXC 54-2004) ветеринариялық дәрілік заттардың қалдық деңгейін жемден азық-түлікке еріксіз және абайсызда көшіру туралы мәселені шешу бойынша жеткілікті ұсынымдарды қамтиды деген қорытындыға келді.
Сондай-ақ, отырыста балдағы флуметрин, лососьдегі дифлубензурон; шошқа етіндегі халхинол және қой, шошқа және ешкідегі ивермектин үшін МДУ одан әрі бекіту үшін келісілді.
Zilpaterol MDU құру мәселесі бойынша консенсусқа қол жеткізу мүмкін болмады. Қазақстан CCEURO үйлестірушісі ретінде сөз сөйлеп, бұл олардың өңірі үшін басым мәселе екенін атап өтті және CCRVDF назарын CCEURO мүшелерінің өсу стимуляторларын пайдалануға және осындай заттар үшін қалдықтардың БРЕД белгілеуге қарсы бірауызды пікіріне аударды. Бұл ұстаным CCRVDF25 есебінде көрсетілген.
Зилпатерол БРЕД мәселесін одан әрі талқылау атқарушы комитетпен және «Алиментариус Кодексі» комиссиясымен консультациялар шеңберінде жүргізілетін болады.
17-18 маусым 2021 ж. Ұлттық сарапшыларға арналған «Кодекс Алиментариус мәселелері бойынша ұлттық сарапшылардың әлеуетін арттыру. Кодекс Алиментариус онлайн-құралдарымен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру" онлайн семинар өтті.
Сенім қорының грантын іске асыру шеңберінде семинарға ДДҰ Халықаралық кеңесшісі Еронимас Маскелюнас (Литва) шақырылды, ол Кодекс Хатшылығында бірнеше жыл жұмыс істеді. Семинардың бірінші күні қатысушылар тағам өнімдерінің әлемдік саудасындағы Кодекс Алиментариус Комиссиясының құрылымымен, жұмыс тәртібімен және мәнімен, Ұлттық кодекс құрылымының жұмысымен танысты, сондай-ақ Кодекстің электрондық жұмысының негіздерін және құжаттарға Электрондық түсініктеме беру жүйесін талқылады. Ұлттық сарапшыларды өткізуге және оқытуға Кодекс Алиментариус Қазақстан Тобы көмек көрсетті.
Оқудың екінші күні, ұлттық сарапшылар дөңгелек хаттар арқылы Кодекс Хатшылығының сұраныстарына түсініктеме беру бойынша топтарда жұмыс істеді. Ойлар мен дәлелдер ұсынылған мәселелер мен құжаттар бойынша позицияға енгізілді.
Семинарға Ұлттық сараптама орталығының, түрлі ғылыми-зерттеу институттарының, жоғары оқу орындарының, ҚазИнСт және т.б. сарапшылары қатысты.
Семинар соңында қатысушыларға семинардың бастапқы кезеңін аяқтағаны туралы сертификаттар және топтық фотосуреттер жіберілді.
Денсаулық сақтау вице-министрі Е.Қиясов атап өткендей, халық тұтынатын тамақ өнімдері кейінгі ұрпақтың өмір сүру деңгейі мен әл-ауқатын анықтайды. ДДҰ-ның бағалауы бойынша, бактериялармен, вирустармен немесе паразиттермен ластанған, сондай-ақ улы немесе химиялық заттармен уланған тағамдарды тұтыну жыл сайын 600 миллион тамақ ауруы мен 420 000 өлімге әкеледі.
ҚР АМСК негізін қалаушы, тарихи «Әлемдік денсаулық сақтаудың ұлы хартиясы» қабылданған айтулы Алма-аты конференциясының ұйымдастырушысы, Қазақстанда нутрициологияның негізін қалаушы, ҚР ҰҒА академигі, РМҒА академигі, Дүниежүзілік денсаулық сақтауды дамытуға қосқан зор үлесі үшін Леон Бернард атындағы ДДҰ Қорының лауреаты, Қазақ тамақтану академиясының президенті Төрегелді Шарманов құттықтау сөз сөйледі.
Биылғы жылы Дүниежүзілік азық-түлік қауіпсіздігі күні "Азық-түлік қауіпсіздігі-әркімнің ісі!» ұранмен өтеді. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін әрекетке шақыру азық-түлік тізбегінің «фермадан үстелге дейін» барлық қатысушыларын қамтиды.
Цифрлық технологиялар ғасырындағы өндірістік-өткізу тізбегі айтарлықтай күрделене түсті, сондықтан тамақ қауіпсіздігіне байланысты кез-келген қолайсыз оқиғалар халықтың денсаулығына, сондай-ақ бүкіл әлемдегі сауда, жұмыспен қамту және экономикаға кері әсерін тигізуі мүмкін. Сондықтан азық-түлікпен қамтамасыз етуде ғылыми қағидаттар мен тәсілдерді қолдану ерекше рөл атқарады.
Азық-түлік қауіпсіздігі мәселелерін шешу үшін ФАО және ДДҰ қолдауымен «Алиментариус Кодексі» комиссиясы құрылды. Комиссия әзірлейтін халықаралық стандарттар мен рәсімдер Дүниежүзілік сауда ұйымы үшін әділ сауданың негізгі өлшемі болып табылады. Қазақстан осы ұйымда мойындауға қол жеткізді және 52 мүше, оның ішінде Еуропалық Одақ кіретін Еуропалық аймақ бойынша үйлестіруші екінші мерзім болып табылады.
Дөңгелек үстел отырысына ДДҰ халықаралық ұйымдарының, ФАО, Халықаралық Эпизоотиялық Бюроның өкілдері, мемлекеттік органдар, ғылыми ұйымдар, Қазақстан Республикасының өндірушілер мен тұтынушылардың құқықтарын қорғау одақтары мен қауымдастықтары қатысты.
Дөңгелек үстел қорытындысы бойынша қатысушылар жаһандық сын-тегеуріндер кезеңінде Дүниежүзілік тамақ қауіпсіздігі күнінің ерекше маңызы маңыздылығын, тұтынушылардың денсаулығын және адал сауда тәжірибесін қорғау мақсатында Азық-түлік жүйесінің барлық қатысушылары арасында тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі саласындағы тұрақты өзара іс-қимылды қамтамасыз етудің маңыздылығын мойындаған Қарар қабылданды. Сонымен қатар, олар ҚР-да тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша үздік әлемдік тәжірибелерді енгізу қажеттілігін, тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз етуде білімнің, ғылымның рөлін күшейту және тәуекелдерді бағалау қажеттілігін, тұтынушылардың қауіпсіз және сапалы тамақ өнімдеріне өз құқықтары туралы хабардар болуын арттырудың маңыздылығын атап өтті.
Еуразия халықтары ассамблеясы" халықаралық үкіметтік емес ұйымдар одағы 2021 жылғы Азық-түлік жүйелері жөніндегі саммитті қолдау мақсатында " Әр түрлі бағыттар - Бір мақсат " деген тәуелсіз диалог өткізді. Тәуелсіз диалог Саммит тақырыбын дамытатын 2021-Жаһандық азық - түлік форумы іс-шараларының ажырамас бөлігі болып табылады.
2021 жылғы қарашада БҰҰ Бас хатшысының бастамасы бойынша 2021 азық - түлік жүйелері жөніндегі саммит өтеді, оның мақсаты әлемде азық-түлікті өндіру және тұтыну әдістерін өзгертуге, тамақтануға байланысты ауруларды қысқартуға, планетады сауықтыруға және Орнықты даму мақсаттары (бұдан әрі – ТДМ) барлық 17 мақсатын іске асыруда прогреске қол жеткізуге бағытталған жаңа батыл іс-қимылдарға шақыру болады.
Тәуелсіз диалогқа мемлекет қайраткерлері, ғалымдар, халықаралық ұйымдар, Ресей Федерациясының, Қазақстан Республикасының, Беларусь Республикасының, Вьетнам Социалистік Республикасының үкіметтік емес ұйымдары, Африка құрлығының, АҚШ-тың өкілдері қатысты.
Еуропа бойынша өңірлік үйлестіруші Қарсыбекова Найля "2021 жылғы Азық-түлік жүйелері жөніндегі саммитте Алиментариус Кодексінің және тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі рөлдері "атты баяндама жасалды. Тұрақты азық-түлік жүйелерін құру үшін кодекс стандарттарының өзектілігі ұсынылған. 2020-2025 стратегиялық жоспары шеңберінде ТДМ іске асыру.
2021 жылғы 12 мамырда жоғары деңгейдегі іс-шарада 2020 жылға арналған «Еуропа мен Орталық Азиядағы азық-түлік қауіпсіздігі мен тамақтану жағдайына өңірлік шолу» тақырыбындағы баяндаманың таныстырылымы өтеді. Бұл таныстырылым БҰҰ-ның алтыншы өңірлік баяндамасы болып табылады, онда алға қойылған міндеттерді шешудегі үрдістер мен прогресс қадағаланады.
Баяндаманың арнайы тақырыбы – Тұрақты және пайдалы тамақтану рационының болуы және олардың аймақтағы аштық пен дұрыс тамақтанбауды жою үшін пайдасы. Бұл ретте ұлттық және субұлттық деңгейлерде пайдалы тамақтану рационының құны мен қолжетімділігін сандық талдауға басты назар аударылады.
Баяндаманы БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (ФАО), Дүниежүзілік азық-түлік бағдарламасы, БҰҰ Еуропалық экономикалық комиссиясы, UNICEF, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ), Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым кіретін Еуропа мен Орталық Азия үшін тұрақты азық-түлік жүйелері жөніндегі нысаналы коалицияның алты мүшесі бірлесіп дайындады.
Баяндама 12 мамыр, сәрсенбі күні сағат 10:00-ден 11:30-ға дейін (CEST) ұсынылады.
Рәсім YouTube арнасында ағылшын тілінде тікелей эфирде көрсетіледі. Оны ZOOM платформасында ағылшын және орыс тілдерінде де бақылауға болады.
Толығырақ: http://newsletters.fao.org/q/122ItzGpbJDBByPXleiw/wv
2021 жылы 15 сәуірде «Атамекен» Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы мен Қазақстанның Алиментариус Кодексінің тобы арасында zoom-конференциясы өтті. Бұл кездесудің басты мақсаты – Алиментариус Кодексінің мәселелері бойынша тиімді өзара әрекеттесуі мен ынтымақтастықты орнату болды. Кездесу қорытындысы бойынша салалық одақтарды (қауымдастықтарды) және АӨК субъектілерінің ұлттық сарапшылар тобын құруға және Алиментариус Кодексі құжаттары бойынша ұлттық ұстанымдарды қалыптастыруға тарту туралы келісімге қол жеткізілді. Қазақстанның Алиментариус Кодексінің өткізетін тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігі мәселелері бойынша оқыту семинарларының маңыздылығы атап өтілді.
Отырыста «Атамекен» ҰКП тарапынан Техникалық реттеу және Агрөнеркәсіп кешені және тағам өнеркәсібі департаменттерінің өкілдері қатысты.
Қазақстан Республикасында қатерлерді бағалау (GHP, GMP, HACCP) негізінде тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету және Алиментариус Кодексінің стандарттарын мәселелері бойынша аймақтық оқыту вебинарларының циклі басталды.
Вебинарды Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитеті ҚР ДСМ КСЭК «Ұлттық сараптама орталығы» ШЖҚ РМК-мен және Қазахстандағы Алиментариус Кодексінің тобымен бірлесіп, Қызылорда облысының бизнес қауымдастықтарының, Қызылорда облысының Санитарлық- эпидемиологиялық бақылау департаментінің және Ұлттық сараптама орталығы филиалының өкілдері үшін ұйымдастырды.
Вебинардың бірінші күні "Кодекс Алиментариус" Комиссиясының рөлі және Еуропа бойынша өңірлік үйлестіруші ретіндегі Қазақстанның миссиясы ұсынылды. Сондай-ақ, микробтарға қарсы төзімділік жөніндегі арнайы үкіметаралық жұмыс тобының қызметі туралы айтылды. Ұлттық сараптама орталығының тренерлері Қазақстандағы тағамнан улану проблемаларын және тәуекелдерді талдау, алдын алу және бақылау шаралары негізінде бақылау жүргізу мүмкіндігін ұсынды. GHP және GMP гигиеналық тәжірибесінің негіздері зерттелді.
2021 жылғы 8 сәуірде ДДҰ елдік кеңсесінің "бірыңғай денсаулық" қағидаттарын енгізу жөніндегі консультанты ФАО мен ДДҰ әзірлеген тамақ өнімдерін бақылау жүйесін бағалау құралдарын ұсынды. Кодекс Алиментариус тобының сарапшылары "Кодекс Алиментариус" Комиссиясының қосалқы комитеттерінің жұмысы шеңберінде тұтынушылардың денсаулығын және өндірушілердің мүдделерін қорғау мәселелерін таныстырды. Сондай-ақ, Кодексінің пестицидтер қалдықтары, тамақ өнімдеріндегі ветеринариялық препараттар, тамақ өнімдерінің импорты мен экспортын бақылау және сертификаттау жүйелері мәселелері жөніндегі комитеттерді қаралды.
Вебинардың соңғы күні НАССР жүйесін енгізу негізінде тамақ өндірістерінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелеріне арналды. Қауіптерді сәйкестендіру қағидаттары (химиялық, микробиологиялық және физикалық қауіптерді анықтау), тамақ өнімдерін өндірудің негізгі технологиялық процестері, қауіптерді бақылау және басқару әдістерін қолдану қарастырылған. Тәуекелдерді бағалау негізінде тексеру және зертханалық бақылау принциптері белгіленген. Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы ұлттық және халықаралық талаптарды сақтаудың маңыздылығына назар аударылды.
Вебинар бірыңғай платформада бизнес-қауымдастықпен бірге инспекторлар мен зертханалық бақылау мамандарымен тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша өзекті мәселелерді талқылауға мүмкіндік берді. Қатысушылар бизнес - операторлардың тамақ қауіпсіздігі саласындағы білімін арттыруда, яғни шығарылатын өнімнің тамақ қауіпсіздігінің кепілдіктері мен тұтынушылардың денсаулығын нығайтуда маңызды рөл атқаратын осындай оқыту вебинарларының пайдасы туралы айтты.
2021 жылдың 26 наурызында ДДҰ Еуропалық кеңсесі "Кодекс Алиментариус" Комиссиясының Еуропа бойынша өңірлік үйлестіруші – Қазақстанмен бірлесіп Өзбекстан Республикасының Алиментариус Кодексі тобымен онлайн жұмыс кездесуін өткізді. Өзбекстандағы Алиментариус Кодексінің мәртебесін күшейту мүмкіндіктері, Өзбекстандағы Алиментариус Кодексі мәселелері жөніндегі ұлттық ведомствоаралық кеңес құру, ұлттық әлеуетті күшейту бойынша ФАО/ДДҰ Траст қорына елдік жобалық ұсынысты дайындау мәселелері талқыланды.
Іс-шараға ДДҰ-ның Еуропалық кеңсесі, ДДҰ-ның Өзбекстан Республикасындағы тұрақты кеңсесі, Өзбекстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Кодексінің байланыс тобы және Қазахстандағы Алиментариус Кодексінің тобы қатысты.
Кодексі Туралы 
Ведомствоаралық Үйлестіру Кеңесі 
Комитеттер 
Өндірушілер үшін 